หัวข้อธรรมประเภทนี้ มีไว้สำหรับใช้เพ่ง
เพื่อให้เห็น ข้อเท็จจริงแห่งข้อความนั้น
แล้วเพ่งต่อไป เพื่อให้เกิดความรู้สึกเช่นนั้น ขึ้นมาจริงๆ
จนจิตใจเปลี่ยนไป ตามข้อเท็จจริงนั้น
ในการที่จะทำให้เกิด ความสลดสังเวช ความไม่ประมาท
การเปลี่ยนนิสัยที่ไม่พึงปราถนา
กวาดล้า่งความรู้สึก ที่ทำความรำคาญให้แก่ตน ให้หมดไปจากจิตใจ
เพื่อให้เกิดความสะอาด ความสว่างและความสงบ
โดยสมควรแก่การกระทำของตน
ความรู้ความเข้าใจ ที่เกิดจากการเพ่งทำนองนี้ จะถูกต้อง
และมีประโยชน์กว่าที่เกิดจากการอ่านตะพึด
และยังเป็นการปฏิบัติกรรมฐานภาวนาชนิดหนึ่งอยู่ในตัว
ทั้งสมาธิและปัญญา ในระดับที่คนทั่วไปจะพึงทำได้
และพร้อมกันนั้นก็เป็นศีลอยู่แล้ว
ในขณะที่มีการสังวรระวัง บังคับตัวเองให้ทำเช่นนั้น
ไม่มีโอกาสแก่การทุศีลแต่ประการใด

เป็นมนุษย์หรือเป็นคน?

เป็นมนุษย์  เป็นได้  เพราะใจสูง
เหมือนหนึ่งยูง  มีดี  ที่แววขน
ถ้าใจต่ำ  เป็นได้  แต่เพียงคน
ย่อมเสียที  ที่ตน  ได้เกิดมา

ใจสะอาด ใจสว่าง  ใจสงบ
ถ้ามีครบ  ควรเรียก  มนุสสา
เพราะทำถูก  พูดถูก  ทุกเวลา
เปรมปรีดา  คืนวัน  สุขสันต์จริง

ใจสกปรก  มืดมัว  และร้อนเร่า
ใครมีเข้า  ควรเรียก  ว่าผีสิง
เพราะพูดผิด  ทำผิด  จิตประวิง
แต่ในสิ่ง  นำตัว  กลั้วอบาย

คิดดูเถิด  ถ้าใคร  ไม่อยากตก
จงรีบยก  ใจตน  รีบขวนขวาย
ให้ใจสูง  เสียได้  ก่อนตัวตาย
ก็สมหมาย  ที่เกิดมา;  อย่าเชือนเอยฯ

No comments: