หัวข้อธรรมประเภทนี้ มีไว้สำหรับใช้เพ่ง
เพื่อให้เห็น ข้อเท็จจริงแห่งข้อความนั้น
แล้วเพ่งต่อไป เพื่อให้เกิดความรู้สึกเช่นนั้น ขึ้นมาจริงๆ
จนจิตใจเปลี่ยนไป ตามข้อเท็จจริงนั้น
ในการที่จะทำให้เกิด ความสลดสังเวช ความไม่ประมาท
การเปลี่ยนนิสัยที่ไม่พึงปราถนา
กวาดล้า่งความรู้สึก ที่ทำความรำคาญให้แก่ตน ให้หมดไปจากจิตใจ
เพื่อให้เกิดความสะอาด ความสว่างและความสงบ
โดยสมควรแก่การกระทำของตน
ความรู้ความเข้าใจ ที่เกิดจากการเพ่งทำนองนี้ จะถูกต้อง
และมีประโยชน์กว่าที่เกิดจากการอ่านตะพึด
และยังเป็นการปฏิบัติกรรมฐานภาวนาชนิดหนึ่งอยู่ในตัว
ทั้งสมาธิและปัญญา ในระดับที่คนทั่วไปจะพึงทำได้
และพร้อมกันนั้นก็เป็นศีลอยู่แล้ว
ในขณะที่มีการสังวรระวัง บังคับตัวเองให้ทำเช่นนั้น
ไม่มีโอกาสแก่การทุศีลแต่ประการใด

สูบบุหรี่?

สูบบุหรี่  มีแต่  จะคอยบั่น-
ทอนอายุ  ให้สั้น  นั้นแน่ๆ

กำลังจิต  ถูกตัดรอน  ให้อ่อนแอ
เพราะต้องแพ้  แก่ความเงี่ยน  ราบเตียนไป

ต้องเสียทรัพย์  บุหรี่ดี  ยิ่งมีค่า
เดือนกว่าๆ  เงินร้อยๆ  พลอยกษัย

น้ำเสียงเครือ  ครอแคร  เหม็นแย่ไป
เอาควันไฟ  รมปอด  ยอดอันธพาล

เป็นผู้ใหญ่  นำเด็กให้  สูบบุหรี่
ให้พวกผี  หัวเคาะคน  ควรสงสาร

แล้วเกิดมา  ทำไมกัน  มันป่วยการ
หลงล้างผลาญ  ตัวเอง  เก่งสุดใจฯ

ยิ่งตรงยิ่งคดลึก

ยิ่งจะให้  ตรงมาก  ยิ่งคดลึก
เป็นข้าศึก  เร้นลับ  กลับร้ายใหญ่
อยากจะตรง  เพราะอยากดี  อยากมีชัย
มันตรงอยู่  เมื่อไร?  ใครคิดดู

อวดว่าตรง  ตามเขาว่า  น่าสรรเสริญ
ยังตรงเกิน  ต้องนอนจม  พยศอยู่
ที่อยากตรง  เพื่อให้ใคร  เขาอุ้มชู
ไว้ให้หนู  เด็กๆเขา  เราโตครัน

จิตที่แจ่ม  จนปล่อย  เสียได้หมด
ทั้งตรง-คด  ไม่เห็น  เป็นแผกผัน
พ้นคด-ตรง  จนไม่หลง  ในเรามัน
จะสุทธิ์สันติ์  พ้นโลก  หมดโยกเอยฯ

อาจารย์ไก่

ถ้าคนเรา  เปรียบกับไก่  ดูให้ดี
มันไม่มี  นอนไม่หลับ  ไม่ปวดหัว
ไม่มีโรค  ประสาท  ประจำตัว
โรคจิตไม่  มากลั้ว  กับไก่น้อย

คนในโลก  กินยา  เป็นตัน ๆ
พวกไก่มัน  ไม่ต้องกิน  สักเท่าก้อย
หลับสนิท  จิตสบาย  ร้อยทั้งร้อย
รู้สึกน้อย  แห่งน้ำใจ  อายไก่เวย

ได้เป็นคน  หรือจึงได้   นอนไม่หลับ
ควรจะนับ  ว่าเป็นบาป  หรือบุญเหวย
มีธรรมะ  กันเสียนะ  อย่าละเลย
อยู่เสบย  ไม่ละอาย  แก่ไก่มัน

ได้ดีเพราะถูกด่า

ฉันมีดี  เพราะถูกด่า  น่าหัวไหม
ยิ่งดีใจ  เพราะถูกด่า  ดูน่าหัว
ใครจะด่า  สักเท่าไร  ไม่เคยกลัว
เรื่องจะชั่ว  อย่างเขาด่า  นั้นอย่าเกรง

ใครมีดี  คนด็คิด  ริษยา
หาแง่ด่า  กันโขมง  ล้วนโฉงเฉง
เมื่อยปากเข้า  ปากก็มุบ  หุบปากเอง
ยิ่งครื้นเครง  คือฉันท้า  ให้ด่าฟรี

ฉันเป็นคน  ได้ดี  เพราะคำด่า
กลายเป็นสิ่ง  นำมา  ซึ่งศักดิ์ศรี
ด่าเท่าไร  ก็เห็นไม่  จริงสักที
เลยได้ดี  เพราะถูกด่า  น่าหัวครันฯ

ให้เขาเถิด

เขาอยากดี  เท่าไร  ให้เขาเถิด
ไม่ต้องเกิด  แข่งดี  มีแต่เสีย
ริษยา   คือทุรกรรม ทำให้เพลีย
ทั้งลูกเมีย  พลอยลำบาก  มันมากความ

เขาอยากเด่น  เท่าไร  ให้เขาเถิด
จะไม่เกิด  กรรมกะลี  ที่ซ่ำสาม
มุฑิตา  สาธุกรรม  ทำให้งาม
สมานความ  รักใคร่  เป็นไมตรี

เขาอยากดัง  เท่าไร  ให้เขาเถิด
ช่วยชูเชิด  ให้ประจักษ์  ด้วยศักดิ์ศรี
ให้ดังก้อง  ท้องฟ้า  อย่างอสนี
ต่างฝ่ายมี  ผลงาม  ตามเรื่องตนฯ