หัวข้อธรรมประเภทนี้ มีไว้สำหรับใช้เพ่ง
เพื่อให้เห็น ข้อเท็จจริงแห่งข้อความนั้น
แล้วเพ่งต่อไป เพื่อให้เกิดความรู้สึกเช่นนั้น ขึ้นมาจริงๆ
จนจิตใจเปลี่ยนไป ตามข้อเท็จจริงนั้น
ในการที่จะทำให้เกิด ความสลดสังเวช ความไม่ประมาท
การเปลี่ยนนิสัยที่ไม่พึงปราถนา
กวาดล้า่งความรู้สึก ที่ทำความรำคาญให้แก่ตน ให้หมดไปจากจิตใจ
เพื่อให้เกิดความสะอาด ความสว่างและความสงบ
โดยสมควรแก่การกระทำของตน
ความรู้ความเข้าใจ ที่เกิดจากการเพ่งทำนองนี้ จะถูกต้อง
และมีประโยชน์กว่าที่เกิดจากการอ่านตะพึด
และยังเป็นการปฏิบัติกรรมฐานภาวนาชนิดหนึ่งอยู่ในตัว
ทั้งสมาธิและปัญญา ในระดับที่คนทั่วไปจะพึงทำได้
และพร้อมกันนั้นก็เป็นศีลอยู่แล้ว
ในขณะที่มีการสังวรระวัง บังคับตัวเองให้ทำเช่นนั้น
ไม่มีโอกาสแก่การทุศีลแต่ประการใด

ปัญหาเฉพาะหน้า

โลกกำลัง  มีปัญหา  ว่าพระธรรม
สำคัญกว่า  ข้าวน้ำ  นั้นใช่ไหม
เราได้ดี  เพราะศีลธรรม  บำรุงใจ
โลกวิไล  เลิศล้ำ  เพราะธรรมพา

พวกหนึ่งว่า  หิวนัก  ต้องอิ่มก่อน
แล้วค่อยสอน  ศีลธรรม  กันเถิดหนา
พวกหนึ่งว่า  จะอิ่มท้อง  ธรรมต้องมา
หิวเจียนบ้า  เพราะศีลธรรม  ไม่ค้ำใจ

คนส่วนน้อย  สนใจ  ใคร่ธรรมะ
ส่วนมากผละ  หันเห  เถลไถล
หาเนื้อหนัง  ทั้งแก่หนุ่ม  ฟุ่มเฟือยไป
โลกเลยไม่  มีพระธรรม  ทำยาตาฯ

อยู่กับธรรม

เมื่ีอรบสู้  กับศัตรู  สู้ด้วยธรรม
จะปลุกปล้ำ  กันเท่าใด  ไม่เสียหาย
ถ้าสู้กัน  อย่างนี้  ไม่มีตาย
ในสุดท้าย  จะปรองดอง  ต้องใจกัน

เมื่อป้องกัน  ศัตรู  รู้ใช้ธรรม
เป็นกำแพง  เพชรล้ำ  เลิศมหันต์
ป้องกันได้  สารพัด  น่าอัศจรรย์
ป้อมค่ายมั่น  กว่าสิ่งใด  ในโลกคน

เมื่อหลบซ่อน  จากศัตรู  อยู่กับธรรม
ไม่ระกำ  ทุกข์เห็น  สักเส้นขน
ช่วยปลุกปลอบ  ชื่นชอบ  ฉ่ำกมล
ขอทุกคน  จงมีธรรม  ประจำกายฯ